Proqramçıların oxumalı olduğu kitablar
Əslində, proqramçıların oxumalı olduğu kitablar siyahısı olduqca uzun bir siyahı olardı. Lakin biz siyahını o qədər uzatmadan ən yaxşıların icmalını apararaq sizə tövsiyələr təqdim etmək istədik.
Rəqəmsal platformalar nə qədər geniş yayılsa da, insanlar kitab səhifələrinə toxuna bilmirlər. Onlayn kurslar və materiallar zəngin məzmuna malik olsa da, onlar kitabdan bilik öyrənmək qədər effektli olmaya bilir. Hər hansı bir cümlənin altından xətt çəkmək və ona toxunmaq informasiyanın qalıcılığında davamlılığı təmin edən ən təsirli üsullardan biridir.
Proqramçılar üçün ən çox tövsiyə olunan 20 kitabın siyahısını hazırlamaq üçün onlarla proqramçının və bu sahənin başqa peşəkarlarının tövsiyələrini qiymətləndirən bir araşdırma aparılıb. Bu araşdırma güclü bir təməl qurmaq istəyən, lakin internetdə olan mənbələrlə qane olmayan axtarışçılara da kömək olacaqdır.
Hazırsınızsa kitablarımızla artıq tanış olaq.
20. Patterns of Enterprise Application Architecture
Martin Fowler tərəfindən yazılmış bu kitab 5 noyabr 2002-ci ildə nəşr edilib. Proqramçıların oxumalı olduğu kitablar siyahısında 20-ci yerdədir.
Bu kitab iki hissədən ibarətdir. Birinci fəsil müəssisə proqramlarının necə işlənib hazırlanmasına dair qısa bir bölümdür. Kitabın məzmununu tam qavraya bilməyiniz üçün bu bölməni əvvəldən axıra qədər oxumağınızı tövsiyə edirik. İkinci hissədə Java və C# dillərində ətraflı kod nümunələri, eləcə də model istifadəsi və tətbiqi məlumatı var. UML diaqramları anlayışları ən yaxşı şəkildə izah etmək üçün istifadə olunur. Beləliklə, anlayışlar daha zəngin və başa düşülən şəkildə təsvir edilir.
Bu kitab sizi müəssisə proqramları qurmaq onları yaradarkən düzgün nümunələrdən istifadə etmək üçün yararlı vasitə ola bilər.
19. Clean Architecture: A Craftsman’s Guide to Software Structure and Design
Robert Cecil Martin tərəfindən yazılmış bu kitab 2017-ci ildə nəşr edilib.
Bu kitab sizə proqram memarlarının nəyə nail olmalı olduğunu və buna nail olmaq üçün gözləməli olduqları əsas qaydaları öyrədir. Funksiya, komponentlərin ayrılması və məlumatların idarə edilməsi üçün əsas proqram dizayn prinsiplərini izah edən bu kitab sizə veb, verilənlər bazası, konsol və daxili tətbiqlər üçün ən uyğun üsulları da təklif edir. O, həmçinin dizaynların və arxitekturaların niyə səhv getdiyini və bu uğursuzluqların qarşısını necə alacağını çox aydın şəkildə izah edir.
18. The Art of Computer Programming
Donald Knutun müəllifi olduğu bu kitab 1968-ci ildə nəşr olunsa da, əbədi klassikdir. Kitabda çox geniş alqoritmlərə və onların təhlilinə hərtərəfli baxış verilmişdir. Kitabın gücü ondadır ki, hər bir fəsli müşayiət edən problemlər diqqətlə seçilir və çətinlik dərəcəsinə görə indeksləşdirilir. Bu problemlərin əksəriyyətinin həlli mövzunu daimi olaraq öyrənməyə kömək edəcək. Kitabdakı nümunələr “MIX assembly” dilində izah edilmişdir. Bir sözlə, bu kitab proqramlaşdırma alqoritmləri yaratmaq bacarığınızı artırmaqda çox faydalı olacaq.
17. CODE: The Hidden Language of Computer Hardware and Software
Kitab Çarlz Petzold tərəfindən yazılıb və 1987-ci ildə nəşr edilib.
KOD, kompüterlərin aparat və proqram səviyyəsində necə işlədiyini çatdırmağa çalışan bir kitabdır. Ağıllı şəkildə təsvir edilmiş və çox başa düşülən dildə yazılmışdır. Müasir kompüterlər, rəqəmsal media və internet dünyasını anlamaq üçün mütləq oxunmalı bir kitabdır. O, həmçinin əməliyyat sistemləri və “ASCII” kimi yeni inkişafları əhatə edir.
16. Agile Software Development: Principles, Patterns, and Practices
2001-ci ildə Robert Cecil Martin və Alistair Cockburn tərəfindən nəşr edilib.
Kitabda C++ və Java dilləri ilə OOD, UML, dizayn nümunələri, Agile və XP metodlarından necə istifadə olunacağı ətraflı izah edilib. O, praktiki problem həlli yanaşmalarından istifadə edərək təhlilin ilkin mərhələlərindən aşağı səviyyəli dizayna qədər obyekt yönümlü tətbiqetmənin necə inkişaf etdirilə biləcəyini göstərir. Kitaba Statik və Dinamik, Sinif Dizayn Prinsipləri, Mürəkkəblik Metodu, Qablaşdırmanın Dizayn Prinsipləri, Təhlil və Dizayn, Nümunələr və Paradiqma Keçidləri kimi müxtəlif mövzular daxildir.
ODD prinsiplərini öyrənmək istəyirsinizsə, bu, axtardığınız kitabdır. O, ODD prinsiplərini bir-bir izah etməyə və hərtərəfli nümunələrlə gücləndirməyə imkan verir. Bu, istisnasız olaraq, obyekt yönümlü proqram təminatının ən son üsullarla dizaynını başa düşmək istəyənlər üçün ən əhatəli kitablardan biridir.
15. Introduction to Algorithms
Thomas H. Cormen, Charles E. Leiserson, Ronald L. Rivest və Clifford Stein tərəfindən yazılmış bu kitab ilk dəfə 1989-cu ildə nəşr edilib.
Alqoritmlərə dair kitabların əksəriyyəti dəqiqdir, lakin bir çoxları natamamdır. Bu kitab dəqiqliyi və incəliyi gözəl birləşdirir. O, geniş çeşidli alqoritmləri dərindən araşdırır, onların dizaynını və təhlilini bütün oxucu səviyyələri üçün sadə dildə izah edir. İzahlara riyazi ciddiliyi itirmədən fundamental şəkildə baxılır.
Kitab dünyanın əksər universitetlərində geniş istifadə olunur və peşəkarlar üçün standart istinad kitabıdır. İkinci nəşrində alqoritmlərin rolu, ehtimal analizi, təsadüfi alqoritmlər və xətti proqramlaşdırma haqqında yeni fəsillər daxildir. Üçüncü nəşrə yenidən baxılmış və yenilənmişdir. Peşəkar bir proqramçı olmaq istəyirsinizsə bu kitabı əlinizin altından ayırmamalısınız.
14. Head First Design Patterns: A Brain-Friendly Guide
Erik Friman, Elizabeth Robson, Keti Sierra və Bert Beyts tərəfindən yazılmış kitab 2004-cü ildə nəşr edilib. Proqramçıların oxumalı olduğu kitablar siyahısında 14-cüdür.
Java 8 üçün yenilənmiş, Head First Design Patterns proqramının bu versiyası funksional, çevik proqram təminatı və təkrar istifadə üçün yararlılıq yaratmaq üçün tərtibatçılar tərəfindən istifadə edilən sınaqdan keçirilmiş real nümunələri təsvir edir. Bu kitabı bitirdiyiniz zaman proqram dizaynında peşəkar olmaq yolunda böyük bir addım atmış olacaqsınız.
13. Cracking the Coding Interview: 189 Programming Questions and Solutions
Gayle Laakmann McDowell tərəfindən yazılmış bu kitab 2008-ci ildə nəşr edilib.
Təməl proqramlaşdırma ilə bağlı 189 ən çətin alqoritm problemini özündə cəmləşdirən bu kitab sizin təcrübəniz üçün ən yaxşı mənbələrdən biridir. Sualların çətinliyindən qorxmayın, çünki hər bir problemi həll etmək üçün məsləhətlər var. O, həmçinin sualları həll etməyin beş sübut edilmiş strateji yolunu təqdim edir. Məlumat strukturları və nüvə alqoritmləri kimi əsasları mənimsəmək üçün mükəmməldir.
12. Don’t Make Me Think: A Common Sense Approach to Web Usability
Bu kitab Stiv Kruq tərəfindən yazılıb və 2000-ci ildə nəşr olunub.
İnsan-kompüter qarşılıqlı əlaqəsi və veb istifadə imkanları haqqında yazılmış bu kitabın məqsədi yaxşı bir proqramının və ya veb-sayt istifadəçilərinin nəzərdə tutulan vəzifəni mümkün qədər asan və birbaşa necə yerinə yetirə biləcəyini göstərməkdir. Kitab çox qısadır, iki saatlıq səyahətdə belə oxuna bilər.
11. The Clean Coder: A Code of Conduct for Professional Programmers
Kitab Robert Cecil Martin tərəfindən yazılıb və 4 may 2011-ci ildə dərc edilib.
Proqramçılar proqram yaratmaq təcrübəsinə çox əhəmiyyət verir, proqramlaşdırmaya sənət kimi yanaşırlar. Robert C. Martin proqramlaşdırmanın qaydaları, texnikaları və tətbiqləri haqqında danışır. Bu kitab kodun necə yazılmasından tutmuş refaktorinq və sınaqlara qədər hər şeyə dair praktiki məsləhətlərlə doludur. Bir sözlə, texnikadan daha çoxunu ehtiva edir.
10. Soft Skills: The Software Developer’s Life Manual
Kitab 2014-cü ildə nəşr olunub və müəllifi Con Sonmezdir.
Bu kitab çoxşaxəli bir bələdçidir. Proqramçı və həyat koçu Con Sonmez, tərtibatçılara karyera və məhsuldarlıq kimi vacib mövzularda məsləhətlər verir. 71 qısa fəsildən ibarət olan bu kitab əyləncəli və oxunması sadədir. Yaxşı bir proqramçı və dəyərli işçi olmaq istəyirsinizsə, bu kitab sizin üçündür.
9. Peopleware: Productive Projects and Teams
Tom DeMarco və Timothy Lister tərəfindən yazılıb. İlk nəşri 1987-ci ildə olub.
Proqramlaşdırmanın təşkilinin idarə edilməsi haqqında öyrənmək istəyirsinizsə, bu mövzuda ən populyar kitablardan biri “Peopleware”dir. Əksər mövzular konkret hekayə ilə təqdim olunur. Məsələn, “Spagetti şam yeməyi” bölməsində yeni komandanı şam yeməyinə dəvət edən menecerin uğur qazanma üsullarından və müzakirə edilməli olan mövzulardan bəhs edərək uydurma təsvirini çəkməklə bir növ simulyasiya təqdim edir. Əgər siz komanda liderisinizsə və bacarıqlarınızı artırmaq istəyirsinizsə, bu kitab sizin üçün çox faydalı olacaq.
8. Programming Pearls
Con Bentley tərəfindən yazılmış bu kitab 1986-cı ildə nəşr edilib.
Proqramlaşdırmanın bir çox tərəfi var. Fred Brooks böyük proqram layihələrində idarəetmənin nə qədər vacib olduğunu vurğulayır. Bu kitabdakı mövzular yaxşı proqram təminatının açarı və peşəkar proqramçının xüsusiyyətlərinə toxunur. Bu kitab sizə proqramlaşdırmanın texnikalarını və əsas dizayn prinsiplərini öyrətmək məqsədi daşıyır. Bu, düşüncə və yaradıcılıq sahəsində inkişafınıza kömək edəcək bir kitabdır.
7. Working Effectively with Legacy Code
Michael C. Feathers tərəfindən 1 sentyabr 2004-cü ildə nəşr edilib.
Kodunuzda dəyişiklik edə bilmirsiniz? Kodunuza etdiyiniz əlavələr haqqında dərhal rəy ala bilmirsiniz? Əgər belə problemləriniz varsa, bu kitab sizə çox kömək edəcək.
Michael Feathers sizə sınanmamış köhnə kod bazaları ilə daha effektiv işləmək üçün yeni strategiyalar təklif edir. Bu kitab tərtibatçılara, texniki menecerlərə və təcrübəçilərə köhnə sistemlərə nəzarət etmək üçün faydalı üsullar təqdim edir. Proqram dəyişikliklərinin mexanizmini başa düşmək, funksiyalar əlavə etmək və proqram təminatını sazlamaq istəyirsinizsə, bu kitab çox faydalı olacaq. Java, C++, C və C# daxil olmaqla platformalarda istifadə oluna bilən fərdi nümunələr və üsullar təklif edir. Bu, kod dəyişikliklərinin harada edilməsi lazım olduğunu dəqiq müəyyənləşdirməyə kömək edəcək bir kitabdır.
6. The Mythical Man-Month: Essays on Software Engineering
Kitabın müəllifi Frederik Brooksdur. Sonuncu dəfə 1995-ci ildə nəşr edilib.
Bu məqalədə Frederik Brooks mürəkkəb layihələri idarə edən proqramçılar üçün metodlar təqdim edir. Sonradan Brooks məqalədəki orijinal fikirləri yenidən nəzərdən keçirib, yeni fikirlər və tövsiyələr əlavə edib və yenidən nəşr edib.
5. Refactoring: Improving the Design of Existing Code
Martin Fowler və Kent Beck tərəfindən yazılmış kitab 1999-cu ildə nəşr olunub.
1999-cu ildən bəri proqramlaşdırma mövcud kodun dizaynını təkmilləşdirmək və onun davamlılığını artırmaq üçün Martin Fowlerin Refaktorinq kitabına etibar edirlər. Kitab JavaScript kodu nümunələri və siniflərdən istifadə etmədən refaktorinq üsulları ilə funksional resursdur. Bu kitab refaktorinq tələb edən kodu necə tanıyacağınızı və hansı dildən istifadə etməyinizdən asılı olmayaraq bunu necə uğurla edəcəyinizi izah edir.
4. Design Patterns: Elements of Reusable Object-Oriented Software
Erich Gamma, John Vlissides, Ralph Johnson və Richard Helm tərəfindən yazılmış bu kitabın ilk nəşri 1994-cü ildə edilib.
Obyekt yönümlü proqramlaşdırma dizaynlarında müəyyən problemləri sadə üsullarla həll etmək üçün bu kitabı oxuya bilərsiniz. Bu kitab öz dizaynlarınızı daha çevik, modul, təkrar istifadə edilə bilən və başa düşülən etmək üçün idealdır və problemlərin həlli yollarını tapmağa kömək edir.
3. Code Complete: A Practical Handbook of Software Construction
Steve McConnell tərəfindən 1993-cü ildə nəşr olunmuş bu kitab siyahımızda 3-cü yeri tutur.
Proqramlaşdırma üçün ən praktik bələdçilərdən biri hesab edilən “Code Complete” proqramçılara daha yaxşı proqram yazmağa kömək edən bir kitabdır. McConnell bu kitabda çox aydın və səlist şəkildə ən effektiv texnikaları və bilməli olduğunuz prinsipləri sintez edib. Bu, təcrübə səviyyənizdən asılı olmayaraq ən yüksək keyfiyyətli kodu yaratmağınıza kömək edəcək həvəsləndirici və məlumatlandırıcı kitabdır.
2. The Pragmatic Programmer: From Journeyman to Master
Kitab Andrew Hunt və David Thomas tərəfindən yazılıb. Nəşr tarixi 1999-cu ildir.
Kitabda kompüter proqramlaşdırması və proqram mühəndisliyi haqqında məlumatlar var. Əksər universitetlərdə dərslik kimi istifadə olunur. Kitab sizə sistemli bir nəzəriyyə təqdim etmir, inkişaf prosesinizi təkmilləşdirməyin praqmatik yollarını təqdim edir. Praqmatik proqramçı olmaq üçün siz tez adaptasiya olmalı, maraq və tənqidi düşüncə keyfiyyətlərinə malik olmalısınız. Bu kitab sayəsində siz bu xüsusiyyətləri təkmilləşdirə və daha yaxşı proqramçı ola bilərsiniz.
1. Clean Code: A Handbook of Agile Software Craftsmanship
Kitab Robert Cecil Martin tərəfindən yazılıb. Proqramçıların oxumalı olduğu kitablar siyahısında birinci yerdə qərarlaşan bu kitab 2008-ci ildə nəşr edilib.
Hətta pis yazılmış kod belə işləyə bilər. Amma kodunuz təmiz və səliqıli deyilsə, işinizin uğurlu olması demək olar ki, mümkün deyil. Uğurlu olsanız belə, kodunuzu təqdim etdiyiniz insanlar tərəfindən oxunmayan və başa düşülməyən kodun heç bir dəyəri yoxdur. Zəif yazılmış kod ardıcıllığı səbəbindən proqramçılar çox vaxt itirirlər. Təbii ki, bunu düzəltməyin bir yolu var. Robert C. Martin özünün Təmiz Kod kitabı ilə inqilabi paradiqmanı təqdim edir. Bu kitab sizə peşəkar proqramçı keyfiyyətləri aşılamaq üçün mükəmməldir.
Kitab üç hissəyə bölünür. Birinci hissə təmiz kod yazmağın prinsiplərini, nümunələrini və təcrübələrini öyrənərək təməl yaratmaq məqsədi daşıyır. İkinci hissədə siz artan mürəkkəblik nümunələri ilə praktiklik və təcrübə qazanacaqsınız. Keys tədqiqatları ilə siz kodu necə təmizləməyi və problemli kod bazasını məhsuldar koda çevirməyi öyrənəcəksiniz. Son hissə, nümunə araşdırmaları yaradarkən əldə edilmiş tədqiqat üsulları haqqında necə düşünmək lazım olduğunu izah edir. Bir sözlə, bu kitabla, kodu yazarkən, oxuyarkən və təmizləyərkən özünüz üçün təyin etməli olduğunuz yol xəritəsini çəkə biləcəksiniz.
Peşəkar proqramçılar tərəfindən ən çox tövsiyə olunan kitabları təqdim etdiyimiz yazımızın sonuna gəldik. Ümid edirik ki, sizin üçün faydalı məqalə oldu. Hər hansı bir sualınız və ya təklifiniz varsa, bizimlə əlaqə saxlaya bilərsiniz.
